FilmTAK Anadolu’dan İstanbul’a Açılan Gizemli Kapı

17 Mayıs, Çarşamba 19:30 - 21:00 / Ücretsiz

Yeşilçam’da Haydarpaşa Garı

Yeşilçamda Haydarpaşa garı görüntülerini tespit edip derleyen Şükran Kondur, İstanbul’a gelen kahramanları taşıyan trenin Haydarpaşa Garı’na giriş görüntüsü ve kahramanların garın kapısından çıktıktan sonra ilk defa karşılaştıkları bu yeni dünyaya verdikleri tepkileri bizlere gösteriyor.

Şükran Kondur hakkında:
1974’te Adana’ya bağlı Büyük Çıldırım Köyü’nda doğdum. Yedi çocuklu bir ailenin altıncı çocuğuyum. İlkokulu köy okulunda okudum ve köyde ortaokul olmadığı için eğitimime devam edemedim. 2002 yılında açık öğretim yoluyla eğitimime tekrar başladım. Ortaokulu ve liseyi her yıl bir sınıf geçerek bitirdim.

Hayatta en büyük isteğim üniversitede okumaktı ve ben de her şeyin hikayesine duyduğum ilgi dolayısıyla sinema ve televizyon okumak istedim. Şimdi İstanbul Şehir Üniversitesi Sinema Televizyon Lisans Programı’nda son sınıf öğrencisiyim.

Anadolu’dan İstanbul’a Açılan Gizemli Kapı: Yeşilçam’da Haydarpaşa Garı

Bir ders için başladığım bu proje zamanla kendi kendisini oluşturarak güzel bir görsel ürün haline geldi. Uzun zamandan beri ilgimi çeken Türk Sinemasında kullanılan tren garlarının ve istasyonlarının bir araştırma yoluyla tespit edilip haklarında kapsamlı ve güzel bir çalışma yapılabilir mi diye düşünüyordum. Okulda belgesel dersi için yapmam gereken filmi İstanbul’un iki yakası olan Haydarpaşa Garı ve Sirkeci Garı’nın Türk Sinemasında kullanılışı üzerine çekmek istedim. Ancak bu karşılaştırma Sirkeci Garı’nın neredeyse hiç kullanılmamış olması yüzünden gerçekleşmedi. Ben de projemi sadece Haydarpaşa Garı ile sınırlamaya karar verdim.

Projemin kapsamlı ve tatmin edici olması için Türk Sinemasında 1940 ile 2000 yılları arasında yapılmış bütün filmlerin konu taramasını yaptım ve bunların içinden konusu ne olursa olsun İstanbul’a geliş ve gidiş hikayelerinin olduğu bütün filmleri seçtim. Basit bir merakla başladığım bu araştırma giderek beni içine çekti ve anlatılmaz bir mutluluk verdi. Benim için yaptığım çalışma arkeolojik bir araştırmada tarihi eser bulmak gibiydi. Bu araştırmada Türk Sineması, Haydarpaşa Garı hakkında bana istediğimden çok daha fazla malzeme verdi: 44 filmde Haydarpaşa Garı herhangi bir şekilde kullanılmıştı. Filmlerin çoğunda Haydarpaşa Garı İstanbul’a gelme veya İstanbul’dan ayrılmada bir geçiş yeri olarak kullanılmış olsa da bununla birlikte sadece bir mekan olarak da kullanılmıştır. Mesela Demiryol (1979) filminde gar demiryolu işçilerinin çalıştığı bir mekan olurken, Alın Yazısı (1972) filminde bir dövüş mekanı olarak kullanılmıştır.

Projemi belgesel dersi için yapamadım ve projeyi bilinmez bir zamana erteledim. Ancak kısa bir süre sonra Film Yapımı dersinde projemin dersin hocası tarafından beğenilmesi sonucu projemi gerçekleştirmek için yeni bir imkan buldum. Araştırmamı daha da genişleterek 1930-2010 yılları arasında 67 filmde Haydarpaşa Garı görüntüsü tespit ettim. Bundan sonrası ise bu görüntülerden nasıl faydalanacağım sorusuydu.
Bu 23 filmlerdeki sahnelerin ortak özelliği İstanbul’a gelen kahramanları taşıyan trenin Haydarpaşa Garı’na giriş görüntüsü ve kahramanların garın kapısından çıktıktan sonra ilk defa karşılaştıkları bu yeni dünyaya verdikleri tepkilerinden oluşmaktadır. Bu tepkiler heyecan, şaşkınlık, korku, telaş gibi duygulardan oluşmaktadır. Sinemamızda özellikle göç olgusu olmak üzere pek çok hikayeye tanıklık eden Kadıköy’ün bu eşsiz yapısına, onun sinemadaki yerine bir saygı duruşudur bu proje.

Etkinlik Atölyesi: