Geleceğin Sürdürülebilirlik Liderleri Kadıköy’de Yetişiyor!

Tasarım Atölyesi Kadıköy ve SOGLab Sosyal Girişim Laboratuvarı işbirliğiyle “Türkiye’nin İLK Çocuk Odaklı Sürdürülebilir Kalkınma Laboratuvarı” klab’i hayata geçirdi. Kadıköy çevresindeki okullarda öğrenimini sürdüren 12 ilköğretim öğrencisi, 2 ay boyunca haftasonları, kendileri için özel hazırlanan eğitim ve atölyelere katıldılar. 2030 yılına kadar başarmamız gereken Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile tanışan çocuklar, insanların her gün karşılaştıkları problem ve ihtiyaçları 3 boyutlu tasarım ve kodlama yoluyla çözmeye çalıştılar.

Kadıköy Belediyesi neden böyle bir programı hayata geçirdi?

Biliminsanları içinde bulunduğumuz çağa Antroposen Çağ adını veriyorlar. İlk defa 1873 yılında kullanılan bu kavramın özetlediği şey hepimizin geleceğini ilgilendiriyor: Dünya ekolojisi bir daha geri döndürülemeyecek şekilde bozuluyor ve bunun büyük bir sebebi bizlerin yani insanların eliyle gerçekleşiyor. Gezegenimizin devamlılığının tehlikeye girdiği bu çağ beraberinde 3 büyük ve önemli sorun da ortaya çıkardı: Eşitsizlik ve Adaletsizlik, İklim Değişikliği, Açlık ve Yoksulluk. Birleşmiş Milletler’in 2015 yılında, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 193 ülke ile birlikte imzalayarak paylaştığı Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri tam da bu problemleri hep birlikte çözebilmemiz için gezegendeki tüm insanları bir araya getiriyor.

Ortak gelecek hedeflerimizi simgeleyen ve 17 hedeften oluşan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni 2030 yılına kadar çözmemiz gerekiyor. Hem de şu an hayatta olan nesiller bunu başarabilecek gezegende yaşayan son nesil olarak nitelendiriliyor. Ancak ortada çok büyük bir problem var: UNICEF tarafından 2017'de paylaşılan "Geleceği Kurma: Çocuklar ve Zengin Ülkelerde Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri" adlı rapora göre Türkiye "Quality Education" (Nitelikli Eğitim) adlı 4 numaralı hedefte 41 ülke arasında yapılan ölçüme göre en son sırada yeralıyor. Eğitim sistemimiz Küresel Hedefler’i başarmamıza yardımcı olacak becerileri bizlere öğretme noktasında yetersiz kalıyor ve gelecek nesil karşılacakları zorluklardan habersiz ve donanımsız bir şekilde yetişiyor.

Tam da bu noktada yerel yönetimlere, sivil toplum kuruluşlarına, özel sektöre ve sosyal girişimlere büyük bir görev düşüyor: Eğitim sistemimizin kapatamadığı büyük boşluğu işbirliği yaparak kapatmak.

Ayakları yeryüzüne basan teknolojiye hakim bir nesil yetiştirmek

Eğitimleri gerçekleştiren SOGLab Sosyal Girişim Laboratuvarı bir sosyal girişim ve 2009 yılında Dünya Bankası tarafından “Türkiye’nin Yaratıcı Kalkınma Fikri” seçilen SOGLA Sosyal Girişimci Genç Liderler Akademisi’nin kültürüyle olgunlaşarak hayat bulmuş bir fikir. SOGLab, yakın zamanda Kadıköy İklim Elçisi olan Göksel Gürsel’in insiyatifiyle kurulmuş. Son 3 yıl boyunca bir diğer Kadıköy İklim Elçisi ve Bilişim Teknolojileri Öğretmeni Buse Gedik ile birlikte Kars, Ardahan, Erzincan, Erzurum, Adana, Tarsus gibi dezavantajlı bölgelere özel eğitim programları tasarlayarak nitelikli eğitim ile eşitsizlikleri önlemeye çalışmış. İkilinin edindiği tüm bilgi ve deneyim birikimi bir araya geldiğinde ise Kadıköy Belediyesi’nin öncü desteğiyle klab programının hayata geçirilmesini sağlamış.

Tasarım Atölyesi Kadıköy’ün, SOGLab Sosyal Girişim Laboratuvarı işbirliğiyle hayata geçirdiği klab Sürdürülebilir Kalkınma Laboratuvarı, çocuklar için sürdürülebilirlik eğitimi ile teknoloji eğitimini birleştiren 27 saatlik özel bir müfredattan oluşuyor. 2 ay boyunca haftasonları gerçekleşerek tamamlanan program 4 aşamadan oluşuyor:

HİSSET: Çocuklar ilk hafta Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’yle tanışıyorlar ve gezegenimizin bugun karşılaştığı problemlerle empati kurmaya çalışıyorlar. Öncelikli olarak ev, okul, mahalle ölçeğinde çevrelerinde gördükleri sosyal problemleri keşfetmeye ve problemlerin kökünde yatan sebepleri anlamaya çalışıyorlar.

HAYAL KUR: Problemleri keşfeden çocuklar, onları çözebilecek fikirler geliştirebilmek için diğer çocukların daha önce başardığı hikayelerinden ilham alarak birlikte hayal kuruyorlar: Çözüm fikirleri oluşturuyorlar, birbirlerinin fikirleri üzerine ekleyerek ilerliyorlar ve en kısa sürede hayata geçirebilecekleri fikirleri önceliklendiriyorlar.

TASARLA: Çocuklar, çözüm fikirlerini teknolojinin yardımıyla hayata geçirebilmek için, problemlere bir tasarımcı gibi yaklaşabilmeyi deneyimliyorlar. 3 boyutlu tasarımı ve kodlamayı öğrenerek fikirlerini elle tutulur ürünlere dönüştürmeye çalışıyorlar.

PAYLAŞ: Son olarak çocuklar, ürettikleri ürünleri kendi toplumlarıyla, aileleriyle, öğretmenleri ve arkadaşlarıyla paylaşıyorlar ve geribildirimler alıyorlar.

TOPRAK VE AĞAÇ KORUYUCULARI (TAK)

Osman Eren Kar, Nehir Ekmen, Asya Belenkoğulları, Emirhan Ünsal

Hangi problemi çözmeye çalışıyorlar?

Mutfak lavabolarına dökülen atık yağların her 1 litresi 1 milyon litre temiz suyu kirletebiliyor. Bu problemi çözmeye çalışan TAK ekibi bir gelecek senaryosu hazırladı. Onlara göre gelecekte atık yağları lavabolarımızdan döktüğümüzde, lavabolarımız yağları ayrıştırabilecek. Yağlar şehrin bir bölgesinde depolarda toplanacak. Bu depolar insansız hava araçları (drone) ile özel fabrikalara taşınacak. Bu fabrikalarda atıklarımız işlenerek araç yakıtlarına dönüşecek. Gelecekte yepyeni bir meslek olarak Drone Pilotları bu ulaşım görevini üstlenecek.

SU ELÇİLERİ

Burcu Demirhan, Aysel Cemre Kaya, Akif Toprak Aslan, Arda Belenkoğulları

Hangi problemi çözmeye çalışıyorlar?

Yılda yüzlerce litre temiz su çeşmelerin gereksiz açık tutulması sebebiyle israf ediliyor. Ancak bazen temiz suya erişimin önündeki engeller sebebiyle de suları istemeden de israf edebiliyoruz. Su Elçileri görme engellilerin kullanımı için bir lavabo sistemi geliştirdi. Görme engelli birey tuvalete girdiğinde musluğu bulmak için kulağına gelen ve yaklaştıkça sıklaşan ses sinyallerini takip ediyor. Çeşme suyunu açmak için ise musluğa dokunmasına ihtiyaç yok. Ellerini iki defa çırpması yeterli. Sesi algılayan sensörler Su Elçileri’nin tasarladığı ve 3 boyutlu yazıcıdan bastırdığı musluğu açarak suyun akmasını sağlıyor.

İKLİM GARDİYANLARI

Eylül Ecrin Özgen, Yalçın Arda Altınkaynak, Eylül Eda Değirmenci, Muhammed Resul Gerz

Hangi problemi çözmeye çalışıyorlar?

Orman yangınları her yıl binlerce hektar orman arazisini yok ederek iklim değişikliğine karşı en güçlü kalkanlarımızı da yok ediyor. İklim Gardiyanları teknolojiyi kullanarak ormanların güvenliğini korumakta kararlı. Ormanlara yerleştirilen ısı sensörleri mangal közlerinin sıcaklığını algılıyor ve közü söndürmeden ormandan ayrılmak için hareket eden insanları algılayarak alarmı aktifleştiriyor. Ayrıca belirli yolları izleyerek ilerleyen akıllı çöp kutularıyla, bireyler çöpe gitmeden çöp kutusu hareket ederek onların çöp atmasını kolaylaştırıyorlar.